Επιχειρείν: Πώς μοιράζεται ο τζίρος των 128 δισ. ευρώ -Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι

Από την επεξεργασία των συγκεντρωτικών μεγεθών των 15.771 επιχειρήσεων, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται αυτές του χρηματοπιστωτικού τομέα, προκύπτει ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών τους μειώθηκε κατά 2,8% το 2015/14, και διαμορφώθηκε σε €128 δισ. περίπου. Συγκεκριμένα, υποχώρηση κατέγραψαν οι πωλήσεις σε πέντε από τους εννέα ευρύτερους κλάδους του εταιρικού τομέα (εξαιρουμένου του χρηματοπιστωτικού). Την εντονότερη υποχώρηση κύκλου εργασιών εμφάνισαν ο τομέας της Μεταποίησης (-8,2%) και των Ορυχείων-Λατομείων (-5,8%). Αντίθετα, τέσσερις κλάδοι είχαν αυξημένες πωλήσεις το τελευταίο έτος, με την εντονότερη σχετικά αύξηση να προέρχεται από τους τομείς των Ξενοδοχείων-Εστιατορίων (4,1%) και της Γεωργίας-Αλιείας (3,1%).

Αναλυτικά, η εικόνα ανά κλάδο έχει ως εξής:

Γεωργία - αλιεία:Ο κύκλος εργασιών του κλάδου γεωργία-αλιεία αυξήθηκε το 2015/14, κατά 3,1%, σε €1,52 δισ., παράλληλα όμως και το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των 224 επιχειρήσεων ήταν κερδοφόρο, με κέρδη (προ φόρου) σχεδόν €80 εκ. το 2015 (έναντι αντίστοιχων ζημιών €20 εκ. το 2014). Τα συνολικά κεφάλαια του κλάδου ήταν αυξημένα κατά 2,4%, ανερχόμενα σε €1,86 δισ., ενώ πολύ εντονότερη ήταν η αύξηση των ιδίων κεφαλαίων (18,2%).

Ορυχεία-λατομεία: Στον κλάδο ορυχείων-λατομείων, ο κύκλος εργασιών μειώθηκε αισθητά (-5,8%) και διαμορφώθηκε σε €298 εκ. Επίσης, η δραστική επιδείνωση του λειτουργικού αλλά και του μη λειτουργικού αποτελέσματος είχε σαν αποτέλεσμα τη διεύρυνση των ζημιών του κλάδου, σε €120,8 εκ. περίπου το 2015 (έναντι ζημιών €36,8 εκ. του προηγουμένου έτους)[1]. Τα συνολικά κεφάλαια του κλάδου ανήλθαν σε €1,48 δισ. περίπου, αυξημένα κατά 22,4% σε ετήσια βάση.

Μεταποίηση: Στον κλάδο της μεταποίησης σημειώθηκε μεγάλη βελτίωση, με κύριο χαρακτηριστικό την επάνοδο στην κερδοφορία το 2015. Ο συνολικός κύκλος εργασιών των 3.011 μονάδων του δείγματος ήταν μειωμένος κατά 8,2% το 2015/14 και διαμορφώθηκε σε €38,7 δισ. (η υποχώρηση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τομέα διύλισης πετρελαίου και σχετίζεται με την πτώση των διεθνών τιμών του προϊόντος). Παρά την υποχώρηση αυτή, η μεγάλη περικοπή του κόστους πωλήσεων είχε ως αποτέλεσμα την έντονη αύξηση (20,2%) των μεικτών κερδών. Το γεγονός αυτό επέτρεψε στο λειτουργικό αποτέλεσμα να ανακτήσει το θετικό πρόσημο και οδήγησε σε αναστροφή του τελικού αποτελέσματος, από ζημίες το 2014 σε κέρδη (προ φόρων) ύψους €872,9 εκ. το 2015. Περαιτέρω, το συνολικό ενεργητικό του μεταποιητικού κλάδου ανήλθε στα €48,4 δισ. περίπου το 2015, αυξημένο κατά 3,3% σε ετήσια βάση. Τα ίδια κεφάλαια σημείωσαν μικρή μόνο αύξηση (1,5%), ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν με εντονότερο ρυθμό, κατά 4,4%, μεταβολή προερχόμενη κυρίως από τη διεύρυνση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν σε οριακή μεταβολή της δανειακής επιβάρυνσης, σε 0,65 το 2015, ενώ από τους δείκτες ρευστότητας σημαντική ήταν η βελτίωση της ταμειακής ρευστότητας. Επίσης, το περιθώριο μεικτού κέρδους βελτιώθηκε σε 19,08% το 2015 (από 14,58% το προηγούμενο έτος), ενώ η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων αυξήθηκε εντυπωσιακά.

Ενέργεια-ύδρευση: Ο κλάδος της ενέργειας-ύδρευσης παρέμεινε κερδοφόρος το 2015, ωστόσο η κερδοφορία του κατέγραψε δραστική υποχώρηση. Οι συνολικές πωλήσεις των 634 επιχειρήσεων του κλάδου ανήλθαν σε €11,2 δισ., μειωμένες κατά 2,2% έναντι του προηγουμένου έτους. Παράλληλα όμως το κόστος παραγωγής περιορίστηκε σημαντικά, με συνέπεια τη βελτίωση των μεικτών κερδών (11,15%). Παρόλα αυτά, η αύξηση των δαπανών διοίκησης και διάθεσης οδήγησε στη συρρίκνωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων, με συνέπεια την απότομη επιδείνωση της κερδοφορίας του κλάδου. Τελικά, τα κέρδη προ φόρου περιορίστηκαν σε €86,4 εκ. το 2015, μειωμένα κατά 70% σε ετήσια βάση. Από πλευράς μεγεθών ισολογισμού, το ενεργητικό διευρύνθηκε οριακά, κατά 0,5% το 2015/14, ανερχόμενο σε €29,9 δισ. Τα ίδια κεφάλαια σημείωσαν μικρή μείωση (-2,2%), ενώ διευρύνθηκαν οι συνολικές υποχρεώσεις (2,4%) γεγονός που προήλθε αποκλειστικά από τις αυξημένες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Η σχέση ξένων/ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκε σε 1,33:1, ενώ βελτιώθηκαν οι δείκτες ρευστότητας. Το περιθώριο μεικτού κέρδους αυξήθηκε σε 15,77% το 2015, η δε αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων υποχώρησε σε 0,69% το τελευταίο έτος.

Κατασκευές: Στον τομέα των κατασκευών καταγράφηκε μικρή μόνο μείωση του κύκλου εργασιών το 2015, ωστόσο η θεαματική εξέλιξη ήταν η επάνοδος σε κερδοφόρα τροχιά, μετά από σειρά ετών. Από τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα των 992 επιχειρήσεων με δημοσιευμένους ισολογισμούς, προκύπτει ότι οι πωλήσεις τους ανήλθαν σε €4,4 δισ. το 2015, μειωμένες κατά 1,5%. Ωστόσο, η δραστική αύξηση των λειτουργικών εσόδων σε συνδυασμό και με την ευνοϊκή διαμόρφωση του μη λειτουργικού αποτελέσματος οδήγησε σε εντυπωσιακή αναστροφή τόσο στα λειτουργικά αποτελέσματα, όσο και στο καθαρό τελικό αποτέλεσμα του κλάδου (από ζημίες σε κέρδη), με εγγραφή κερδών προ φόρου €105,9 εκ. το 2015, από ζημίες €169,1 εκ. το 2014. Σχετικά με τη διαμόρφωση μεγεθών του ισολογισμού, το ενεργητικό διευρύνθηκε μόλις κατά 0,7% το τελευταίο έτος, ανερχόμενο σε €14,4 δισ. Αύξηση (3,5%) παρουσίασαν και τα συνολικά ίδια κεφάλαια, ανερχόμενα σε €5,2 δισ. το 2015, ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις μεταβλήθηκαν οριακά, με συνέπεια ο δείκτης δανειακής επιβάρυνσης του κλάδου να διαμορφωθεί σε 0,63. Το περιθώριο μεικτού κέρδους διαμορφώθηκε σε 10,64% το 2015, η δε αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων ανέκτησε θετικό πρόσημο (2,1%).

Εμπόριο: Όσον αφορά το εμπόριο, παρότι σε επίπεδο κύκλου εργασιών ο κλάδος επέδειξε σχετική ανθεκτικότητα εν μέσω αρνητικών συνθηκών (επιβολή capital controls, κ.α.), ωστόσο η κερδοφορία του εμφάνισε σημαντική επιδείνωση συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Ο κύκλος εργασιών των 4.887 επιχειρήσεων του δείγματος σημείωσε μικρή υποχώρηση (-0,8%) και διαμορφώθηκε σε €45,5 δισ. περίπου το 2015, ενώ η συγκράτηση του κόστους οδήγησε στη βελτίωση των μεικτών κερδών (2,7%) το ίδιο διάστημα. Όμως, τα αυξημένα λειτουργικά έξοδα περιόρισαν αισθητά το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα. Συνέπεια των παραπάνω εξελίξεων ήταν η συρρίκνωση της κερδοφορίας (-35,8%) του εμπορίου, με τα κέρδη προ φόρου να μειώνονται σε €494,4 εκ. το 2015 (επισημαίνεται ότι η εξέλιξη αυτή οφείλεται ως ένα βαθμό στην προσθήκη ισολογισμού πολύ μεγάλης εταιρείας λιανικού εμπορίου με υψηλές ζημίες, που καθόρισαν και το συνολικό αποτέλεσμα).

Από πλευράς μεγεθών ισολογισμού, τα συνολικά κεφάλαια του εμπορίου αυξήθηκαν κατά 2%, ανερχόμενα σε €31,7 δισ. περίπου. Παράλληλα, τα μεν ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 2,8% ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις διευρύνθηκαν (4,2%), με συνέπεια την άνοδο της δανειακής επιβάρυνσης στο εμπόριο (0,68).

Ξενοδοχεία-εστιατόρια: Θετικές σε γενικές γραμμές ήταν οι επιδόσεις και στον κλάδο ξενοδοχείων-εστιατορίων το τελευταίο έτος. Συγκεκριμένα, οι συνολικές πωλήσεις των 1.482 επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 4,1%, σε €2,2 δισ. το 2015. Τα αντίστοιχα μεικτά κέρδη αυξήθηκαν με εντονότερο ρυθμό (5,3%), στοιχείο ενδεικτικό περικοπής του κόστους. Ωστόσο, το λειτουργικό αποτέλεσμα περιορίστηκε λόγω των αυξημένων λειτουργικών δαπανών και τελικά τα κέρδη (προ φόρου) μειώθηκαν κατά 14,9% το 2015/14, σε €84,8 εκ.

Περαιτέρω, το συνολικό ενεργητικό του κλάδου αυξήθηκε κατά 3,3%, ανερχόμενο σε €8,6 δισ. το 2015, ενώ αξιόλογη αύξηση (5,2%) σημείωσαν και τα ίδια κεφάλαια, τα οποία ανήλθαν σε €4,7 δισ. περίπου. Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, επισημαίνεται η βελτίωση του μεικτού περιθωρίου, από 38,66% το 2014 σε 39,11% το 2015. Το περιθώριο καθαρού κέρδους υποχώρησε σε 3,89% και η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων σε 1,86%.

Μεταφορές επικοινωνίες:Στον κλάδο μεταφορών-επικοινωνιών σημειώθηκε επίσης επιστροφή στην κερδοφορία το τελευταίο έτος. Οι συνολικές πωλήσεις των 811 επιχειρήσεων του δείγματος κατέγραψαν μικρή μόνο αύξηση (1,5%), ανερχόμενες σε €11,8 δισ. το 2015. Παράλληλα όμως τα αντίστοιχα μεικτά κέρδη αυξήθηκαν κατά 5,9% και το λειτουργικό αποτέλεσμα κατέγραψε μεγάλη βελτίωση (39,6%). Οι μεταβολές αυτές οδήγησαν σε αναστροφή των τελικών αποτελεσμάτων (από ζημίες σε κέρδη) με εγγραφή κερδών (προ φόρου) ύψους €142,7 εκ. το 2015.

Από πλευράς ισολογισμού, το συνολικό ενεργητικό μειώθηκε κατά 2,7%, σε €39,3 δισ. το τελευταίο έτος. Τα ίδια κεφάλαια περιορίστηκαν οριακά το 2015, ενώ και οι συνολικές υποχρεώσεις ήταν μειωμένες (-3,7%). Ο δείκτης ξένα προς ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκε σε 2,35:1. Οι δείκτες ρευστότητας δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά, ενώ το περιθώριο μεικτού κέρδους βελτιώθηκε περαιτέρω, σε 37,64% το 2015.

Υπηρεσίες: Στον τομέα των λοιπών υπηρεσιών σημειώθηκε θεαματική βελτίωση των αποτελεσμάτων και ανάκτηση της κερδοφορίας του το τελευταίο έτος. Ο συνολικός κύκλος εργασιών των 3.652 εταιρειών του κλάδου αυξήθηκε μόλις κατά 1,5%, σε €12,4 δισ. το 2015, ενώ αρκετά εντονότερη ήταν η αύξηση των μεικτών κερδών (10,3%). Παράλληλα, περιορίστηκαν και οι δαπάνες διοίκησης & διάθεσης (-9,9%), με αποτέλεσμα την «εκτίναξη» του λειτουργικού αποτελέσματος. Κατά συνέπεια, το τελικό αποτέλεσμα ήταν κερδοφόρο, τα δε κέρδη προ φόρου ανήλθαν σε €361,1 εκ. το 2015 (από ζημίες €263,8 εκ. το 2014).

Χρηματοπιστωτικός τομέας: Όσον αφορά στον χρηματοπιστωτικό τομέα, επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο η εικόνα που παρουσίασε ο κλάδος των τραπεζών, με τη συσσώρευση και νέων ζημιών το τελευταίο έτος. Συγκεκριμένα, το 2015 τα συνολικά έσοδα των 10 τραπεζών που περιλαμβάνονται στην ανάλυση μειώθηκαν κατά 8,5%, ανερχόμενα σε €9,8 δισ. Ωστόσο, οι αισθητά αυξημένες προβλέψεις και παράλληλα τα πολύ υψηλά λειτουργικά έξοδα, οδήγησαν και πάλι σε καταγραφή υπέρογκων ζημιών, ύψους €13,6 δισ. συνολικά το 2015 (έναντι ζημιών €8,2 δισ. το 2014).

Ασφάλειες: Σχετική βελτίωση παρουσίασε ο κλάδος των ασφαλειών, η οποία όμως ήταν μικρής έκτασης. Συγκεκριμένα, τα συνολικά έσοδα των 145 ασφαλιστικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν σε €3,6 δισ. περίπου το 2015, αυξημένα κατά 5,4% έναντι του προηγουμένου έτους. Σε επίπεδο λειτουργικών κερδών υπήρξε αισθητή αύξηση (7,3%). Αντίστοιχη εξέλιξη χαρακτήρισε και το τελικό αποτέλεσμα, με τα κέρδη προ φόρου να ανέρχονται σε €468,7 εκ. το 2015, αυξημένα κατά 7,4% σε ετήσια βάση. Περαιτέρω, τα συνολικά κεφάλαια δεν εμφάνισαν αξιόλογη μεταβολή, ανερχόμενα σε €16 δισ. περίπου το 2015. Σημαντική ωστόσο ήταν η αύξηση (8%) σε επίπεδο ιδίων κεφαλαίων, τα οποία και ανήλθαν σε €3,1 δισ. περίπου.

Τέλος, ζημιογόνος παραμένει ο σύνθετος κλάδος των λοιπών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, που περιλαμβάνει 242 επιχειρήσεις προερχόμενες από κλάδους συμμετοχών, χρηματοδοτικής μίσθωσης, χρηματιστηριακών συναλλαγών, factoring, κ.ά. Ο συνολικός κύκλος εργασιών τους κατέγραψε αύξηση (σχεδόν 10%) και διαμορφώθηκε σε €1,2 δισ. περίπου το 2015, ενώ λιγότερο έντονη ήταν η βελτίωση των αντίστοιχων μεικτών κερδών (5,5%). Τα λειτουργικά αποτελέσματα παρέμειναν αρνητικά (λόγω των ιδιαίτερα υψηλών δαπανών διοίκησης & διάθεσης). Τελικά, οι ζημίες χρήσεως περιορίστηκαν μόνο οριακά (-0,6%) και διαμορφώθηκαν σε €308,3 εκ. το 2015.

[1] Η επιδείνωση του κλαδικού αποτελέσματος οφείλεται κατά κύριο λόγο σε μεγάλη εταιρεία του κλάδου, η οποία και καθόρισε το συνολικό αποτέλεσμα.